Kešäkuun 8. päivänä Karjalan tašavalta juhli oman peruštamisen 100 vuotta. Šamana päivänä Oma Mua -lehti vietti 30-vuotispäivän. Lehen enšimmäini numero näki päivänvalon 8. kešäkuuta 1990 Karjalan työkommuunin peruštamisen 70-juhlavuotena. Šiitä ajašta alko tašavallan uuvven karjalankielisen joukkoviestimen istorija.
Šanomalehen enšimmäisenä piätoimittajana oli Viktor Makarov. Hiän ei kovin hyvin malttan karjalua ta kolmen numeron valmissettuo vapautti piätoimittajan paikan Vladimir Kettusella. Lehen enšimmäisinä kirjuttajina oltih Vera Hämäläinen, L’ubov’ Arefjeva ta valokuvuaja Viktor Trošev. Lehti valmissettih kerta netälissä. Nelläšivusen joukkoviestimen painoš oli noin 3000 kappalehta. Vuotena 2003 “Oman Muan” painoš oli 800 kappalehta, niistä 100 levitettih Šuomešša. Vuotena 2010 painoš oli 700 kappalehta.
Vuuvven 1999 lopušša oli peruššettu Vienan Karjala -lehti, missä julkaistih materialija karjalan kielen vienanmurtehella. Lehen tarkotukšena oli kertuo Karjalan pohjoispiirien (Kalevalan, Louhen, Belomorskin, Kemin piirien ta Koštamukšen) elämäštä. Toimittajien oli pakko rikeneh käyvä työmatoilla, šentäh kun piirilöissä paikan piällä ei ollun omie toimittajie. Vuuvvekši 2010 lehen painoš väheni, ka joukkoviestimen koko oli šama – nellä šivuo. Šilloin Vienan Karjala -lehti ilmešty kerran kahešša netälissä.
Vuotena 2000 “Oman Muan” yhissetyššä toimitukšešša ruato kymmenen henkie: Natalja Sinitskaja (lehen piätoimittaja vuosina 2004–2017), Natalja Antonova, Larisa Nikitina (lehen piätoimittaja vuosina 1999–2004), Arina Timonen, Viktor Melentjev, Raisa Remšujeva (Vienan Karjala -lehen piätoimittaja vuosina 1999–2006), Vladimir Kettunen, Viktor Trošev, Ol’ga Melentjeva (Vienan Karjala -lehen piätoimittaja vuosina 2010–2013 ta “Oman Muan” piätoimittaja vuosina 2017–2019) ta Margarita Kemppainen. Livvinkarjalaisie materialija julkaistih Oma Mua -leheššä ta vienankarjalaisie “Vienan Karjalan” šivuilla.
Molomman lehen peruštajina ollah Karjalan tašavallan Lakienluajintakokouš ta KT:n halličuš.
Vuotena 2010, konša “Oma Mua” juhli 20-vuotispäivyäh, lehen toimitukšeh kuuluttih Natalja Sinitskaja, Margarita Kemppainen, Marina Viglijeva, Jelena Migunova, Jelena Filippova.
Vuuvvešta 2011 alkuan kanšallisešša journalistikašša tapahtu muutokšie. Oma Muata Vienan Karjala -lehet tultih šuuremmiksi, niissä tuli kahekšan šivuo. Vuuvven 2014 pakkaiskuušša lehet “Oma Mua” ta “Vienan Karjala” yhissettih. Yhissykšen hyvänä puolena oli še, jotta lehti šuureni 12 šivuh šekä še, jotta lukijalla tuli mahollisuš tottuo lukomah karjalan kielen molommilla murtehilla kaččomatta niijen eroih ta ymmärtyän, jotta karjalan kieli on yhtehini.
Nyt lehen painoš on 500 kappalehta, še valmissetah kerta netälissä. Lehen 30-juhlavuotena toimitukšešša ruatah: Ol’ga Smotrova (Oma Mua -lehen piätoimittajan virkua toimittaja vuuvvešta 2019 alkuan), Marija Spitsina, Margarita Kemppainen, Elina Potapova ta Uljana Tikkanen.
Viime vuuvven lopulta alkuan leheššä ilmeštyy Omamualaisetrubriikki. Šiinä kirjutetah ihmisistä, kumpaset ošallissuttih lehen elämäh, kirjutettih materialija, kehitettih karjalan kieltä, autettih lehen valmistamisešša.
Konša Oma Mua -lehti oli peruššettu, karjalankielini kaunokirjallisuš niise luati šuuren aškelen etehpäin. Lehen šivuloilla julkaistih Aleksandr Volkovin, Vasilii Veikin, Ol’ga Mišinan, Zinaida Dubininan, Nikolai Zaitsevin tevokšie: runoja ta prousua. Lehtimiehet kiäntäjinä ta toimittajina niise otetah ošua kirjallisušprosessih.
Lehen toiminta autto karjalankielisen viessinnän ta kaunokirjallisuon kehityštä šekä ošallistu karjalaisien perintehellisen kulttuurin popularisointih. Kaunokirjallisušjulkaisut kuulutah Karjalan kirjallisušelämän aikakirjah, kumpasešta šuau löytyä kirjallisuštietoja vuuvvešta 1990 vuoteh 2001. Viron tietomieš Jan Ōispuu kirjutti Oma Mua -lehen artikkelien bibliografijan.
Oma Mua -leheššä oman työuran alottajat toimittajat šuatih hyvie tulokšie uran jatkošša. Näin, Jelena Migunova nyt on KT:n kanšallisen ta alovehellisen politiikan ministerijön ošašton johtaja, Natalja Sinitskaja on kiäntäjä, prousan kirjuttaja, Venäjän kirjailijaliiton jäšen, Periodika-kuštantamon johtaja, Natalja Antonova on karjalaisen liikkehen aktivisti, draama- ta runotevokšien kirjuttaja.
Oma Mua -lehellä on oma šivu internetissä. Toimittajat ollah hyvissä šuhtehissa lukijien kera ta aina ollah valmehet šeurušteluh. Lehen toimittajih šuau ottua yhteyttä
telefonin, šähköpoštin, VK-sosialiverkon Oma mua – paraš lehti -ryhmän kautti.
Paperilehen painokšen lisäkši on järješšetty ni lehen PDFversijon tilauš. Šen avulla lukijien miärä kašvau. Leheššä objektiivisešti kirjutetah Karjalan etnopoliittisista ta etnokulttuurisista tapahtumista eikä jätetä huomijotta yhtänä šuurta etnotapahtumua.
Himottais iellähki nähä lehen šivuilla miellyttävie materialija, kumpasien tehtävänä on šäilyttyä karjalaisen kanšan kieltä ta kulttuurie, lukijien kirjutukšie, kokenuijen ta alottelijien kirjuttajien uušie runoja ta kertomukšie.
Toivotan toimitukšen ruatajilla luomisvoimua, innoššušta, yhteistyötä ta kiitollista lukijakuntua!
Teksti: Natalja Čikina, Oma Mua 24.6.2020
Kuva 1: Vuuvvešta 1999 vuuvven 2013 loppuh šuaten Vienan Karjala- ta Oma Mua -lehet piäštih ilmah erikseh.
Kuva 2: “Oman Muan” enšimmäiset ruatajat Vera Hämäläinen, L’ubov’ Arefjeva, Viktor Trošev ta Vladimir Kettunen.
