Kešäkuun alušša Venäjän kanšalaiskamari ilmotti Kul’turnii sled (Kultuurijälki) -kilpailun tulokšet. Voittajien luvušša on Karielan tie -projekti Tverin alovehen Čaškovon kyläštä.
“Karielan tie” on parahie projektija
Kulttuurijälki-kilpailun järještäjina ollah Venäjän kanšalaiskamari ta Elävä klassika -šiätijö. Tilaisuon tarkotukšena on kehittyä kulttuuriympäristyö ta šisäturismie kaupunkiloissa ta kylissä.
Uušien nähtävykšien idejojen kilpailuo ruvettih pitämäh Venäjällä vuotena 2015. Jokahisella halukkahalla on mahollisuš kekšie oma taito-objekti ta työntyä anomuš kilpailun nettišivun kautti. Asientuntijaneuvošto, kumpaseh kuuluu kuulusie kulttuurialan ruatajie, yhteiskunnallisie vaikuttajie, kulttuurintutkijie, arhitektorija, urbanistija ta istorikkoja, arvoštelou töitä ta valiččou viisi parašta projektie. Niitä toteutetah ammattitaiteilijat, kumpasie niise valitah kilpailun rajoissa.
Kilpailun anšijošta Venäjällä ilmeštyy eri taito-objektija, kumpasista tullah kulttuurikeškukšet.
Tänä vuotena kilpailuh yhty yli 1000 ošallistujua Venäjän 64 alovehelta. Asientuntijat valittih viisi parašta projektie, kumpasie toteutetah tänä šykyšynä: Evenkin starinat -veissošrakenneh Tomskin alovehen Belii Jarin pos’olkašša, Ven’ovka-pikkupullan pačaš Tulan alovehen Ven’ovin kaupunkissa, Tihoretskaja-rautatieašemalta juna lähtöy -taito-objekti Krasnodarin alovehen Tihoretskin kaupunkissa, Valaš-veissoš Murmanskin alovehen Turjanperän pos’olkašša ta Karielan tie -šeikkailulabirintti Tverin alovehen Čaškovon kyläššä.
Labirintilla on simvolini merkityš
Projektin luatijana on tverinkarjalaini, Čaškovon kylän Karjalaisen talon emäntä, Kurčin-Murčin-etnotyöpajan ruataja Marina Jevgrafova. Marina on tverinkarjalaisien monien projektien alkuhpanija. Vuosina 2016-2017 hiän oli Tolmačun kyläššä piettävän jokavuotisen Kalitka-festivalin ohjuajana. Nykyjäh Marina Jevgrafova on tilaisuon järješšyškomitietan jäšenenä.
– Labirintin rakentamisen ideja šynty miula ammuin. Ennein mie nävin šemmosie objektija muilla alovehilla, ka Tverin alovehella niitä ei ole. Mie šuunnittelin rakentua labirintin omin voimin. Mie šain tietyä Kulttuurijälki-kilpailušta ihan ajallani, ka miula oli vähän aikua. Kirjutin projektin kahešša tunnissa ta lähetin kilpailuh, kertou projektin luatija.
Šeikkailulabirintti on omissettu karjalaisien šiirtymisellä Tverin mailla. Še alko 1600-luvulla. Uušilla mailla tulluot karjalaiset on šäilytetty omie perintehie ta kieltä.
– Labirintti ei ainuoštah kuvaštau karjalaisien monimutkaista taivalta vain näyttäy, jotta vaikka mistä vaikiešta tilantehešta on ulošpiäšy. Vet nykyjäh tverinkarjalaisien miärä vähenöy, šentäh heijän pitäy löytyä kielen ta rahvahan šäilyttämisen keino, šelittäy projektin luatija Marina Jevgrafova.
Marina Jevgrafova on karjalaisien perintehien ta kulttuurin innokaš šäilyttäjä.
Šuunnitelman mukah labirintin kešellä on ašetettava piramiidi, kumpasen korkevuolta näkyy koko rakenneh, kaikki šiämeh- ta poispiäšypaikat.
– Labirintissa on ašetettava tauluja karjalaisine šanoineh, šananpolvineh šekä yllytäjine kirjutukšineh: “Ušo iččieš”, “Karjalan kieli on laulaja kuin puro mečäššä” ta niin ielläh, kertou Marina Jevgrafova. Labirintissa voit kävellä, kerätä šananpolvija ta kiivetä tornih. Objekti kiinnoštau lapšie ta aikuhisie.
Labirintti on rakennettava ympäristöyštävällisistä ainehista. Rakentamista varoin Čaškovon kyläššä on mua-ala, kumpaseh viey hyvä ajotie. Kylä on kuuvven kilometrin piäššä piirikeškukšešta. Labirintissa voipi huvitella ta šuaha uušie tietoja. Tverin alovehella ei ole šemmoista objektie.
– Nykyjäh pietäh kilpailuo arhitektorija varoin. Kešäkuun lopukši tulou šelväkši, ken rupieu toteuttamah meijän projektie. Šuunnittelemma alottua rakentamista heinäkuušša tahi elokuušša, a šykyšyn männeššä labirintti on valmis, šanelou Marina Jevgrafova.
Čaškovon kyläššä on turistiobjekti – Marina Jevgrafovan pravoukon rakentama Karjalaini talo. Šiinä kävijät turistit tuttavuššutah kyläelämäh ta tverinkarjalaisien perintehih. A tulija mukava šeikkailulabirintti Karjalaisen talon lähellä täyttäy šitä ta vetäy enemmän turistija.
Teksti: Irina Zaitseva, Oma Mua 16.6.2021
Foto: Karjalaisen talon isännät Marina ta Oleg Jevgrafovit mielelläh järješšetäh eri tapahtumie. Elokuušša 2020 hyö otettih vaštah karjalaisen Lihoslavlin kotišeutumusejon ruatajie. Karjalaisen kanšallisen kotišeutumusejon VK-ryhmä, Čaškovon kylän karjalaisen talon VK-ryhmä
