Vienan Karjalan Venehjärven kyläššä avattih šepän paja. Še šijoutuu šuon viereššä, mistä ennein šuatih šuorautua. Pajah ta šuoh šuaten viey polku. Šielä ruvetah pitämäh opašretkijä ta muasteri-oppija.
Venehjärven kylän luona ennein muinoin šeiso šepän paja. Kylän isäntä Aleksandr Lesonen muisti šitä paikkua ta jo monta vuotta takaperin löysi šen jiännökšet. Pajan istorijallisen paikan viereššä oli noššettu uuši rakennuš. Pajašša on palkehet ta ahjo, šentäh šielä voipi takuo rautavehkehie.
– Jotta palkehet ruatais oikein, jotta ilma tulis hiililöih eikä piäsis tuakšepäin, meijän piti ašettua kolme venttilie ta panna kuntoh niijen ruatuo, šelitti Venehjärven kylän isäntä Aleksandr.
Šeppä karjalaisien muailmannäkömykšeššä on taikallini hahmo. Tunnetuin šeppä on varmašti Ilmarini. Runoissa häntä piettih vejen, ilman ta tulen haltiena. Hänen nimen maininnan miärä runoissa on toisella paikalla Väinämöisen maininnan jälkeh.
Kylän arkielämäššä šeppä oli tärkein henkilö. Jotta kalaštua, mečäštyä, šuorittua peltotyöt ta toisie ruatoja piti olla hyvät rautavehkehet, šentäh šepällä aina oli riittäväšti työtä.
– Šeppä oli merkittävä henkilö kyläššä. Ušottih, jotta šepällä oli taikavoimua. Mie muissan, kun lapšena juoksin pajah ta šeppä anto puhuo hiileh palkehilla. Venehjärveššä šilloin šeppänä oli P’otr Prokopjevič Lesonen, myö kuččuma häntä Prokon Pekakši, Ponkalahešša oli Ivan Jegorovič Nikitin ta Vuokkiniemeššä ruato Ilmari Jegorovič Lipkin, kerto Aleksandr Lesonen.
Pajan luona on terotušlaittehie ta laiteh, jotta viäntyä vempelie. Neki šynnytetäh kylän isännän ta opašretken vanhempien ošallistujien muisselmie kuin miehet terotettih kirvehie, viikattehie ta veiččijä šekä kuin lapšien piti pyörittyä tahkuo, tahi kuin piti kuatua vettä tahon piällä, jotta še ei tulis liijan kuumakši. Šepän ruavošta, ahjon rakentehešta ta pajan istorijašta on kerrottu tiijotuštauluissa.
Paja oli rakennettu tämän kešän aikana. Šen rakentajina ollah Kalevalan kanšallisen puisson ruatajat. Pajah šuaten ruvetah pitämäh opašretkijä “Rautapolkuo myöten” ta šielä järješšetäh takomisen muasteri-oppija.
Teksti ta kuva: Uljana Tikkanen, Oma Mua 30.8.2023
