Ilmešty vereš karjalankielini Taival-almanakka. Še kertou Karjalan monešta šuurešta ta merkittäväštä tapahtumašta.
Uuši “Taival” on jo viiještoista. Enšimmäini almanakka näki päivänvalon vuotena 2006 ta šiitä ajašta karjalankielisen kirjallisuon taival pitkeni ta leveni.
Näijen vuosien aikana almanakan šivuilla painettih erilajista kirjallisutta karjalan eri murtehilla: runoja ta prousua, tutkimukšie ta arvošteluja, henkilökuvaukšie ta kielitilanteheh liittyjie kirjutukšie, muisselmie ta lapšien kertomukšie.
Taival-almanakašta on tullun hyvä kenttä, missä kokenuot kirjuttajat voijah esittyä omie uušie tevokšieh, šekä alottajat – kokeilla nerojah kirjuttamisešša. Almanakan jokahisen kirjuttajan huolena on karjalan kieli ta karjalaini kulttuuri, niijen tulovaisuš.
– Vuosi 2023 on ilmotettu Opaštajan ta juohattajan vuuvvekši. Tällä teemalla on omissettu Matti Pirhosen kirjutuš “Šemmoni oli meijän taival opaštajan ammattih”. Karjalan anšijoitunut opaštaja Matti Pirhonen tänä vuotena ois täyttän 115 vuotta. Omašta šuomen kielen opettajašta kertou Juakko Rugojev kuvaukšeššah “Meijän opaštaja”, kertou Periodika-kuštantamon johtaja, almanakan toimittaja Natalja Sinitskaja.
Karjalan kanšankirjailijalla Juakko Rugojevilla tänä vuotena niise on merkkipäivä – 105 vuotta. Folklorin tutkija Valentina Mironova kirjutukšeššah “Rahvahanrunouven ihailija” kertou Juakko Rugojevista kuin kirjailijašta ta niise kuin folklorin keryäjäštä. Opaššušvuosina Juakko ymmärti, kuin šuurta ta pohattua kulttuuriperinnehtä Karjalan rahvaš šäilytti ta lahjotti muailman kulttuurilla, ta šiitä keräsi folklorie tutkimušmatkojen aikana.
“Taipalen” korissukšena ollah Igor’ Georgijevskin Vienanmeren kallivopiirrokšien valokuvat.
Tutkimušruato-ošašša on mukava lukie opaštaja Svetlana Korobeinikovan materiali perehen muistoesineheštä – neiččyön venčäštä šekä korissukšen ta šen omistajien kohtalošta. Šamašša ošašša folkloristi Santra Stepanova šanelou iänelläitkijäštä Paraskovja Saveljevašta, kumpani tänä vuotena ois täyttän 110 vuotta.
Almanakan ainasen kirjuttajan Raisa Remšujevan Tämä viesti on jälkipolvilla -artikkeli on omissettu muamoh Santra Remšujevan elämällä ta muisselmilla, a tietomiehen L’udmila Ivanovan tutkimuš pal’l’aštau karjalaisen kylyn šaloja.
Taival-almanakan matkuštamisešta kertojilla šivuilla on tarittu luvettavakši Uljana Tikkasen kuvauš “Kaunistu loitton, kaunistu ihan rinnal” šiitä, kuin voipi löytyä kaunehutta ihan tavallisista paikoista šekä Maikki Spitsinan materiali Vienanmeren kallivopiirrokšista.
– “Taivalta” korissetah šivut värikkähien valokuvien kera. Niissä lukija näköy Igor’ Georgijevskin kaunehie kallivopiirrokšien valokuvie ta Uljana Tikkasen Siämjärven kylissä otettuja valokuvie, kumpaset kuvitetah tutkijan Anastasija Afanasjevan artikkelie Siämjärven paikannimilöistä, šanelou Natalja Sinitskaja.
Runot-rubrikissa tällä kertua on runoilijan Sergei Jakovlevin viisi runuo. Miehen nimi on jo hyvin tuttu Taival-almanakan, Oma Mua -lehen šekä Kipinä-kuvalehen lukijilla. A Prousa-ošašša on esitetty Valentina Kondratjevan Kirkasjogi-kertomuš.
Vereš Taival-almanakka vašta ilmešty, a šen toimittajat jo šuunnitellah šeuruavan numeron luatimista.
– Toivotamma lukijalla mukavie hetkijä “Taipalen” šeurašša. Toivomma, jotta še antau hänellä luomisintuo ta šuau tarttumah kynäštä. Vuotamma kaikilta uušie kirjutukšie! koroššetah almanakan luatijat.
Teksti: Maikki Spitsina, Oma Mua 28.6.2023
Kuvat: Uljana Tikkanen
