Piäkuva: Seminarih otettih ošua kirjallisušlukomisen oppikirjojen luatijat ta toimittajat šekä muamonkielien opaštajat. Kuva: Maikki Remšujeva
Karjalan opaššukšen kehityšinstituutissa piettih metodini seminari “Kirjallisušlukomisen oppikirjat 1. luokkua varoin karjalan, vepšän ta šuomen kielellä”.
Kirjallisušlukomisen oppikirjat 1. luokkua varoin oli painettu Karjalašša 2024 vuuvven lopušša. Uušilla oppikirjoilla omissettu metodini seminari piettih Karjalan opaššukšen kehityšinstituutissa 23. pakkaiskuuta. Seminarih otettih ošua kirjallisušlukomisen oppikirjojen luatijat ta toimittajat šekä karjalan, vepšän ta šuomen kielen opaštajat.
– Seminarin aikana myö pakasima šiitä, mitein käyttyä uušie kirjallisušlukomisen oppikirjoja 1. luokkua varoin muamonkielen tuntiloilla šekä oppituntien ulkopuolisissa harjotukšissa, šelitti Karjalan opaššukšen kehityšinstituutin vanhempi metodisti, oppikirjojen luatija Ol’ga Hramtsova.
Kirjallisušlukomisen oppikirjat 1. luokkua varoin karjalan, vepšän ta šuomen kielellä täyvennetäh 1. luokan Muamonkielen oppikirjoja. Uušie oppikirjoja voipi käyttyä Muamonkielellä kirjallisušlukomisen tahi Muamonkielen tuntiloilla.
Oppikirjan piähenkilöinä ollah Tijani ta Kikki.
Kirjallisušlukomisen oppikirjoissa on runoja ta proosatekstijä šekä mukavie tehtävie 18 teeman mukah: Karjala, tuttavuštumini, pereh, vuuvvenajat, kukkaset, koulu, Uuši vuosi, meččä- ta kotielukat, kukat, meččä, ihmini, aika.
– Oppikirjan avulla koululaiset yritetäh kuuntelomalla ymmärtyä kieltä ta paissa. Lapšet opaššutah erottamah proosa- ta runotekstijä, tuntomah runojen ritmie ta loppušointuo. Opaštujat kuunnellah tekstijä, toissetah niitä opaštajan jälkeh, opaššutah runoja muistih, esitetäh ta piiruššetah niitä. Tehtävät on valmissettu leikkimuuvvošša, kerto Ol’ga Anatoljevna.
Karjalan opaššukšen kehityšinstituutin metodistit valmissettih stolapeli, mi auttau ymmärtyä Kirjallisušlukomisen oppikirjoissa käytettyjen tehtävien moninaisutta. Stolapelin avulla seminarin lopušša vietetyššä muasteri-opissa kaikin šuatih tuttavuštuo oppikirjojen tehtävih leikkimuuvvošša ta verrata erilaisie muamonkielijä.
– Tavallisešti omašša ruavošša myö käytämmä yhtä muamonkieltä ta unohamma, jotta niitä on monta ta jotta niissä on yhteiskohtie, mit autetah kielien ymmärtämistä, korošti muasteri-opin jälkeh karjalan kielen opaštaja Koštamukšešta Marina Perttunen. Kirjallisušlukomisen oppikirjojen 1. luokkua varoin luatijina ollah Ol’ga Hramtsova, Nadežda Petrova, Jelena Ruppijeva, Jelena Pankratjeva, Jelena Šumilova. A kirjojen korissukšena ollah taiteilija Dmitrii Dmitrijevin valmistamat kirkkahat ta kaunehet kuvat.
Kirjallisušlukomisen oppikirjat šuahah ne koulut, missä lapšet opaššutah karjalan, vepšän ta šuomen kieltä. Šamoin Etnokulttuurini šivissyš Karjalan tašavallašša -saitin Metodiset huonehet -ošaštoš ta voit löytyä Kirjallisušlukomisen oppikirjat 1. luokkua varoin šähkömuuvvošša šekä metodisešša seminarissa esitettyjä materialija.
Teksti: Maikki Remšujeva, Oma Mua 29.1.2025