Karjalaisešša perinteheššä runonlaulaja on universalini šanamuasteri. Runonlaulaja yhtä hyvin tiesi eeppisie ta loihturunoja, hänen muistissa šäily hiä- ta tuuvitušlauluja, hiän tiesi šuarnoja ta tarinoja. Melkein šamanvertasešti runonlaulanta kuulu kuin miehillä, niin ni naisilla, vaikka alkuperäsešti miehet oltih kanšanperintehen peruškantajie.
Arhiivamaterialien mukah Kielen, kirjallisuon ta istorijan instituutin folkloristit valmissettih luvettelo esittäjien nimien kera, kumpasilta oli kirjutettu karjalaisie runoja. Nyt runonlaulajien šukunimet on juattu piirien mukah.
Alotamma tuttavuštumisen runonlaulajien kera Karjalan pohjoisimmašta Louhen piiristä. Alempuata niät runonlaulajien nimet, kumpasilta folkloriainehiston lisäkši keryäjien onnistu tallentua ni muutomie elämäkerrallisie tietoja. Šemmosie runonlaulajie on šeiččemen, hyö elettih nykysen Louhen piirin eri kylissä:
- Аrhipova F’okla Aleksejevna – Soukelo, šynty 1892;
- Bogdanov Aleksei Kuzmič – Typykkä, šynty 1879;
- Borodkina Vasilisa Jurjevna – Oulanka, šynty 1898;
- Kemova Jekaterina Ivanovna – Sohjananšuu, šynty 1870;
- Nikulina Akulina Kirillovna – Jelettijärvi, šynty 1878;
- Saloniemi Anastasija Jegorovna – šynty 1885;
- Takalo Marina Ivanovna – Taavo, šynty 1890.
Lisyä tietuo näistä esittäjistä löyvät Karjalan runonlaulajat: šähköni tietošanakirja -saitilta (http://illh.ru/KC2/).
Onnakko on ni toini luvettelo, mi on luajittu arhiivakokomukšien mukah. Šiinä on 19 runonlaulajua, kumpaset niise elettih Louhen piirin eri kylissä. Tietoja näistä ihmisistä on melko vähän, eryähillä on tuntomatointa nimi ta tuatonnimi, ei ole merkitty šyntymävuosi:
- Arhipova Domna – Vartiolampi, šynty 1897;
- Arhipova Marija Saveljevna – Niska, šynty 1905;
- Grigorjeva Irina Petrovna – Ahvenlakši, šynty 1881;
- Jegolajeva Irina Mihailovna – Kiestinki, šynty 1873;
- Isakova M. – Oulanka;
- Isakova Marija Aleksejevna – Kostovaara, šynty 1909;
- Kannojeva Fedora Sem’onovna – Jelettijärvi, šynty 1901;
- Karvonen Tatjana Timofejevna – Šuurijärvi;
- Karpova Anastasija Nikitična – Sohjananšuu, šynty 1901;
- Kirillova Jelena Dmitrijevna – Kokkosalmi, šynty 1887;
- Kondratjeva Matr’ona Aksentjevna – Jelettijärvi, šynty 1892;
- Kundozerova Marija Ivanovna – Kyntikylä, šynty 1898;
- Larionova Marija Konstantinovna – Kihla, šynty 1907;
- Lipajeva Varvara Vasiljevna – Kiestinki;
- Martinova Paraskovja Malafejevna – Kiestinki;
- Nikonova Darja Aleksejevna – Sohjanankoški, šynty 1912;
- Nikonova Fedosja Dmitrijevna – Sohjanankoški, šynty 1903;
- Rotonen Jakov Prokofjevič – Tuhkala, šynty 1882;
- Tokareva Ustinja Timofejevna – Vartiolampi, šynty 1906.
Instituutin tutkijat kiännytäh “Oman Muan” lukijien puoleh pyynnöllä auttua kerätä elämäkerrallisie tietoja Louhen piirin runonlaulajista. Moušot šiun pereharhiivašša šäily valokuvie tahi muistoja šiitä, mimmosina ihmisinä hyö oltih. Kaikki tiijot myö lisyämmä saitilla ta merkičemmä šiut tietojen keryäjänä.
Teksti: Valentina Mironova, Oma Mua 17.2.2021
Foto: Runonlaulaja Marina Takalo. Pentikäinen J. Kirjašta “Marina Takalo. Runonlaulaja ja näkijä” (Helsinki, 2010)
